Verschillende keren heb ik nu gejureerd bij de selectie voor de Bonds Meester Klasse, de BMK, het hoogste predicaat dat je in de Fotobond kunt krijgen. Die worden wel heel erg uitgedaagd, want daar wordt gevraagd om een serie van 20 foto’s aan te leveren. Een serie van 5 is dan opeens een makkie. Ik heb het al een paar keer bij de organisatoren aangekaart, maar een serie van 20 vind ik echt een vrijwel onmogelijke, bijna onmenselijke opdracht. En je ziet bij veel inzendingen dan ook dat de spanningsboog na verloop van een aantal foto’s ingrijpend aan het verslappen is en dat je vervolgens gewoon meer van hetzelfde krijgt. Bij sommige thema’s en onderwerpen heb je dat al snel: want hoeveel variaties kun je maken op vallend zonlicht op oude boerenschuur, of grafzerken in de herfst of zonlicht dat valt door gebroken glas? Niet heel erg veel, meestal weet je het na 4 of 5 foto’s wel. Inhoudelijk valt daar namelijk niet zo veel meer aan toe te voegen.
Daarom zijn factoren als thema, onderwerp, idee, verhaallijn en concept weliswaar allemaal belangrijke voorwaarden om samenhang in een serie te krijgen, maar dat is niet genoeg. Dat kan alsnog dodelijk saaie series opleveren. Er komen nog een aantal factoren bij. Je wilt namelijk dat de tweede foto iets toevoegt aan de eerste foto, bijvoorbeeld door het onderwerp van een andere kant te bekijken, door informatie te geven die in de eerste foto niet zat, door iets te laten zien wat in de eerste foto nog onzichtbaar was. Een goochelaar bouwt zijn act ook stapje voor stapje op voordat hij de clou laat zien. Dus: niet meer van hetzelfde, maar stap voor stap je onderwerp verkennen, er iets aan toevoegen, het verdiepen, het bekijken vanuit een andere invalshoek, laten zien dat er ontwikkeling inzit, dat het de goede of de slecht kant uitgaat, dat het afloopt, of opbloeit, leeft of doodgaat.
Kortom, in een enkele foto laat je iets zien, maak je een constatering, in een serie beweer je iets. Ik wil in dit verband te wijzen op de Engelse fotograaf Julian Germain, die in een periode van 8 jaar over de hele wereld meer dan 400 klassenportretten heeft gemaakt. Dat heeft hij niet alleen gedaan om te laten zien hoe de omstandigheden waarin les gegeven wordt over de hele wereld verschillen, maar vooral ook om je te laten voelen dat ondanks al die verschillen we als kind allemaal een belofte voor de toekomst in ons hebben, waar we ook wonen!
